Welke kleine zoogdieren zijn (geen) knaagdieren en wat betekent dat voor hun voeding?

Bij Versele-Laga hebben we verschillende gamma's met voeding voor kleine zoogdieren. Dieren die hieronder vallen zijn konijnen, cavia’s, degoes, chinchilla’s, (dwerg)hamsters, ratten, muizen, gerbils, eekhoorns en fretten. De overkoepelende term kleine zoogdieren hebben we in ons bedrijf geïntroduceerd om die dieren met een gelijkaardige huisvesting en plaats in het gezin te groeperen. Het grootste deel van deze kleine zoogdieren zijn knaagdieren (rodentia), maar er zijn twee uitzonderingen: konijnen en fretten.

Konijnen behoren niet tot de orde van de knaagdieren, maar wel tot die van de haasachtigen (Lagomorpha). Dat komt omdat een konijn in de bovenkaak vier snijtanden (waaronder twee stifttanden) heeft, terwijl knaagdieren er maar twee hebben. Zowel konijnen als knaagdieren hebben dan ook nog telkens twee snijtanden in de onderkaak. Het onderscheid konijn-knaagdier wordt dus niet gemaakt op basis van het voedingspatroon, maar wel op basis van de anatomie van het gebit.

Fretten behoren dan weer tot de orde van de roofdieren (carnivora). De bouw van hun gebit is helemaal anders dan dat van knaagdieren en haasachtigen en ze hebben ook een veel korter spijsverteringsstelsel. Ook wat betreft hun voedingspatroon verschillen ze heel sterk van de andere kleine zoogdieren, en leunen ze eigenlijk dichter aan bij de katten. Om dieper in te gaan op de voedingsbehoeftes van de verschillende kleine zoogdieren moeten we een onderscheid maken tussen herbivoren, omnivoren en carnivoren.

Herbivoren, omnivoren en carnivoren

Herbivoren eten enkel plantaardig materiaal. Hieronder vallen konijnen en enkele knaagdieren zoals de cavia, chinchilla en degoe. Omnivoren eten zowel plantaardig als dierlijk materiaal. Voorbeelden zijn (dwerg)hamsters, ratten, muizen, gerbils en eekhoorns. De enige (strikte) carnivoor binnen onze groep kleine zoogdieren is de fret. Een fret MOET dierlijk materiaal eten om te overleven.

De verschillende voedingsbehoeftes van herbivoren, omnivoren en carnivoren

Voor konijnen en herbivore knagers (chinchilla's, degoes en cavia's) bestaat een gezond dagelijks menu uit een rijke mengeling (zoals Nature) of een monocomponentvoeder (zoals Complete), hooi en water. Snacks (zoals onze Nature-Snacks) en verse groenten kun je geven als gezonde traktaties. Het basisvoeder van deze dieren hoort vezelrijk te zijn, met een laag zetmeel- en suikergehalte. Vooral toegevoegde suikers moeten zo veel mogelijk beperkt worden. Het hoge vezelgehalte draagt bij tot de tandslijtage die heel belangrijk is bij konijnen en herbivore knaagdieren, omdat hun tanden hun hele leven lang groeien. Zo groeien de snijtanden van konijnen van 1 tot maar liefst 2,5 mm per week!

Het dagelijkse dieet van omnivore knaagdieren (hamsters, dwerghamsters, ratten, muizen, gerbils en eekhoorns) bestaat uit een basisvoeder, water en een kleine hoeveelheid verse groenten. Houd de hoeveelheid suikers wel beperkt en overdrijf dus niet met fruit. Een snackje dat specifiek voor jouw dier gemaakt is (vb. Nature Snacks) kan af en toe een lekkere beloning zijn. In vergelijking met herbivoren hebben omnivoren een grotere behoefte aan eiwitten en zetmeel en een lagere behoefte aan vezels. Hun dieet moet ook een kleine hoeveelheid dierlijke eiwitten bevatten. Daarnaast hebben ze net zoals de herbivoren nood aan voldoende tandslijtage.

Carnivoren zoals fretten hebben nood aan een grote portie dierlijke ingrediënten. Dierlijke eiwitten zijn een belangrijke bron van taurine, een essentiële stof die, net zoals arachidonzuur, niet door de fret zelf wordt aangemaakt en dus uit de voeding moet worden gehaald. Hun dieet moet daarnaast ook weinig koolhydraten en enkelvoudige suikers bevatten.

Conclusie: het kan heel gevaarlijk zijn om je dier een voeder/snack te geven dat eigenlijk voor een andere diersoort samengesteld is. Binnen onze R&D-afdeling stemmen we voor elk voeder de ingrediënten, analytische bestanddelen, vitamines, mineralen, enz. af op de unieke behoeftes van elk diersoort. Tekorten of overschotten van bepaalde bestanddelen kunnen nefast zijn voor de ontwikkeling van een dier. Elk klein zoogdier heeft zijn eigen behoeftes, en daarom kies je ook het best voor een dierspecifiek voer.

Hoe het best dierenvoeding bewaren?

Je wilt alleen het allerbeste voor je konijntje, cavia, hamster ... Ook het lekkerste voer! Maar hoe bewaar je hun dierenvoeding ideaal?

Korrels of muesli

Voer voor konijnen en knaagdieren bewaar je het best op een droge, koele en donkere plek. Laat de dierenvoeding in de verpakking zitten, en bewaar die in een voederton of voorraadbox. Zo zorg je ervoor dat er geen vochtigheid of lucht aan het voer kan en beperk je dus het risico op schimmel. Tegelijk blijven zo de aroma's, geur en voedingsstoffen optimaal behouden. Voedertonnen of voorraadboxen zijn immers vaak van plastic, die zijn geur aan het voer kan afgeven. Bewaar de voeding in ieder geval goed afgesloten. Op die manier zorg je ervoor dat vitamines en mineralen in de korrels of muesli optimaal bewaard blijven. Sommige vitamines zijn immers essentieel voor bepaalde knaagdieren (denk maar aan vitamine C voor de cavia). Haal verder letterlijk het onderste uit de kan als je korrels geeft uit een voederton en zorg er sowieso voor dat die helemaal leeg is voor je bijvult. Zo blijft niet altijd hetzelfde voer onderaan liggen.

Hooi

Net als de andere dierenvoeding bewaar je hooi het best op een droge, luchtige plaats. Hangt er een onfris geurtje aan het hooi of vermoed je schimmel? Weg ermee! Neem geen risico met de gezondheid van je knaagdier of konijn. Omdat hooi voederen soms een stoffige aangelegenheid kan zijn, kun je dit voer bewaren in een grote voorraadbox.

Groenten en fruit

Als je je huisdier verse groenten voert, moeten ze precies dat zijn - vers. Bedorven groenten of fruit kunnen je dier snel ziek maken. Deze dierenvoeding bewaar je bij voorkeur in de koelkast, maar laat die dan wel even op kamertemperatuur komen voor je er je dieren gelukkig mee maakt.

Water

Huisdieren moeten te allen tijde toegang hebben tot fris, proper water. Ververs hun drinkwater elke dag en probeer hun drinkflesje of -bakje af te schermen tegen zonlicht, zodat het niet te warm wordt. Let in de winter op dat het water niet bevriest. Dan isoleer je het drinkflesje of bakje het best.

Hoe ziet de ideale hamsterkooi eruit?

Hamsters zijn solitair. Tussen verschillende hamsters die samenleven in één kooi kunnen zelfs - soms verbeten - vechtpartijen uitbreken. Je houdt je hamster dus het best alleen. Maar waak er dan wel over dat het diertje zich niet verveelt! Hamsters zijn actief en speels en moeten zich kunnen uitleven.

De ideale kooi voor een hamster meet minstens 30 bij 25 cm en is 30 cm hoog. Zorg voor speelgoed waarin het diertje kan klimmen (niet te hoog, want een hamster heeft geen goed dieptezicht), net als voor een rad, om naar hartenlust in te lopen. Strooi de bedding rijkelijk op de bodem, want hamsters graven graag tunnels en houden ervan ondergrondse kamers te bouwen.

Waak er ook over dat de kooi goed sluit, maar niet volledig afgesloten is, zodat ze voldoende geventileerd wordt. Verder moet ze makkelijk te reinigen vallen, want ze is wekelijks aan een verversbeurt toe. Check tegelijk geregeld of de hamster niet kan ontsnappen, want dat doen ze graag!

Kamertemperatuur (18 °C-23 °C) is ideaal voor hamsters. Vermijd direct zonlicht en tocht, en maak het niet te warm, dat vinden ze immers niet leuk. Wordt het kouder, dan krijgen ze de neiging om voedsel te zoeken en te verzamelen - te 'hamsteren', dus.

Als de omgevingstemperatuur onder de 5 °C daalt (dat zal binnen zelden gebeuren, maar je weet maar nooit), dan zal je hamster een winterslaap houden. Zijn hartslag, ademhaling en lichaamstemperatuur zakken dan. Stoor het diertje niet, maar zet de hamsterkooi in een iets warmere ruimte, dan wordt de hamster weer rustig wakker.

Naast een leuk ingerichte en propere kooi is een goede voeding essentieel voor je huisdier. Hamsters eten elke dag zo'n 15 g voer, dat het best rijk is aan zetmeel en eiwitten, waaronder ook dierlijke, want hamsters zijn omnivoren. Zorg er ten slotte voor dat ze altijd toegang hebben tot vers water.

Do's and don'ts wanneer je jouw konijn op het gras laat

De lente en de zomer zijn ongetwijfeld de meest geliefde seizoenen van zowel mens als dier. Toch houden deze maanden voor vele dieren enkele risico’s in. Houders van konijnen moeten dan extra waakzaam zijn, want konijnen kunnen het erg lastig krijgen bij hoge temperaturen. Rond 24°C krijgen de meeste konijnen het al moeilijk en is het aan te raden extra aandacht te hebben voor verkoeling.Onze tips om je konijn te beschermen tegen de hitte vind je hier.

Maar de zonnestralen hebben ook voordelen voor jouw konijn! Denk maar aan het vers gras waar het van smult. Hier een lijstje met do’s-and-don’ts, zodat je jouw konijn zonder problemen kan laten genieten van zijn buitenloop!

Do's

• Laat het goed wennen aan het eten van gras! Konijnen hebben een gevoelige spijsvertering en nieuwe voeding moet steeds langzaam worden opgebouwd.
• Maai het gras eerst voordat je jouw konijn er op laat. Voorjaarsgras is erg eiwitrijk en kan hierdoor darmproblemen veroorzaken.
• Controleer je konijn dagelijks op aangeplakte ontlasting! In de zomer is de kans groot dat vliegen er hun eitjes in leggen.
• Zorg voor een stevige ren waarvan de mazen klein genoeg zijn zodat je konijn er niet door kan.
• Zorg ervoor dat het zich geen weg naar buiten kan graven! Leg bijvoorbeeld een raster op het gras dat het gras toch nog doorlaat of graaf een raster onder de grond zodat het ijzer de poten van je konijn geen pijn kan doen.
• Zorg voor voldoende bescherming tegen roofvogels, katten, honden, vossen, …
• Vermijd gras dat behandeld, bemest of gekalkt is
• Vergeet niet om ook buiten steeds vers water aan te bieden.
• Controleer of je konijn alle nodige vaccinaties (myxomatose, RHD) heeft gehad. Anders mag je je konijn niet buiten laten!

Don'ts

• Nooit afgeknipt/gemaaid gras voeren! Aangezien het rottingsproces van gras snel begint, laat je jouw konijn beter zelf het gras afbijten!
• Geef je konijn geen geplukt gras van wegbermen, velden, natuurgebieden... , want dit kan viraal besmet zijn!
• Gebruik geen (vis)netten! Aangezien je konijn zich hier gemakkelijk kan in verstrengelen, gebruik je beter rasters
• Heb je een voedster en een rammelaar en wil je geen kleine konijntjes? Laat hen dan castreren /steriliseren of plaats hen afzonderlijk op het gras. Houd dit ook in het achterhoofd voor binnenkonijntjes!

Hoe bescherm je konijnen tegen de hitte?

Konijnen zijn niet goed bestand tegen de warmte. Een langdurige oververhitting kan soms zelfs dodelijk zijn. In de natuur graven ze een tunnel en zo kunnen ze zich lekker fris houden onder de grond.

Met de volgende tips houd je jouw konijn lekker fris:

• Ververs het drinkwater minstens 2 keer per dag zodat er altijd vers water beschikbaar is!
• Zet de buitenren in de schaduw of onder een afdakje en verplaats deze ook naarmate de dag vordert en de zon draait. Je kan ook een parasol gebruiken.
• Je kan ook een wit bevochtigd laken over het buitenhok leggen, dat de warmte uit het hok zal trekken.
• Zorg ervoor dat je konijn steeds uit het hok kan om op het gras of op tegels af te koelen.
• Heb je binnenshuis een koude vloer? Laat je dier hier dan gerust op lopen om af te koelen! Let wel op: zorg dat je huis veilig is voor jouw loslopend konijn (let bv. op met elektriciteitsdraden!) of plaats het anders gewoon in een rennetje.
• Zet het hok nooit in de zon of achter een raam waar de zon binnenvalt! Houd er ook rekening mee dat de positie van de zon draait in de loop van de dag. Zet je konijn bij voorkeur in de koelste kamer van het huis en waar er toch nog voldoende licht is.
• Lijkt je konijn oververhit? Je kan het helpen af te koelen door koude flessen water in het hok te leggen. Vul een plastic fles voor ¾ met water en vries ze in. Zorg wel dat je dit NOOIT zomaar in het hok legt, je wikkelt er het best een theedoek rond zodat er geen rechtstreeks contact kan zijn met de ijskoude fles. Gebruik echter NOOIT glazen flessen of echte koelelementen! Een glazen fles kan namelijk barsten door het bevroren water en een koelelement bevat giftige stoffen die kunnen vrijkomen als je konijn er op bijt!
• Je kan ook een stoeptegel nat maken en in het hok leggen.
• Probeer ook lauw water over de oren van je konijn te strijken. Via de oren kan een konijn de warmte het gemakkelijkst kwijtraken. Gebruik geen ijskoud water, want dan gaan zijn bloedvaten toeknijpen en kan je konijn helemaal niet meer afkoelen!

Extra tips bij hitte:

• Houd het hok proper om te vermijden dat vliegen eitjes leggen in de vacht van je konijn. Dit kan namelijk madenziekte veroorzaken! Controleer de achterkant van je konijn op restanten van uitwerpselen en verschoon het hok zo vaak mogelijk. Vliegen zouden namelijk eitjes in deze uitwerpselen leggen en zo heuse wonden kunnen veroorzaken. Zodra je maden ziet, contacteer je het best onmiddellijk je dierenarts om snel in te grijpen!
• Wanneer je jouw konijn in een ren in het gras wil zetten, bouw je dit dan het best geleidelijk op zodat het maagdarmkanaal van je konijn kan wennen aan het (eiwitrijke) gras.